Żelazo, jako kluczowy element odżywczy, uczestniczy w wielu znaczących procesach metabolicznych, m.in. produkcji hemoglobiny, transporcie tlenu przez krew oraz wzmacnianiu układu odpornościowego. Zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia człowieka. W tym artykule skupimy się na pierwszym z tych problemów. Niewystarczająca ilość żelaza jest często obserwowana u kobiet ciężarnych, dzieci i nastolatków, ale również nie jest to obca sytuacja dla sportowców, ze względu na ich zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek w trakcie intensywnego treningu. Dowiesz się tutaj jakie są objawy niedoboru żelaza oraz jak temu przeciwdziałać.
Dzieci, szczególnie niemowlęta i te we wczesnym wieku dziecięcym, są wyjątkowo narażone na niedobór żelaza. Ich organizmy rozwijają się bardzo szybko, a to wiąże się z wysokim zapotrzebowaniem na ten pierwiastek. Nieodpowiednia ilość żelaza w diecie dzieci może negatywnie wpływać na ich rozwój fizyczny i psychiczny, wzrost oraz codzienne funkcjonowanie. Zmęczenie, drażliwość, apatia, niechęć do zabaw i innych aktywności, senność, bladość skóry (zwłaszcza na twarzy i wewnętrznej stronie powiek), problemy z koncentracją i pamięcią, obniżona odporność, opóźnienia w nabywaniu umiejętności to tylko niektóre z objawów niedoboru żelaza u dzieci.
Natomiast młodzież w okresie dojrzewania często boryka się z niedostatkiem żelaza. W tym czasie organizm przeżywa intensywny rozwój i wzrost, co wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na ten pierwiastek. Szczególnie dotyczy to dziewcząt po wystąpieniu menarche oraz chłopców podczas wzrostu masy mięśniowej. Niewystarczająca ilość żelaza może prowadzić do problemów z koncentracją, zmęczenia oraz obniżenia wydolności fizycznej, tzn. negatywnie wpływa na wyniki w nauce i ogólne samopoczucie. Najczęściej objawy niedoboru żelaza u młodzieży pokrywają się z tymi obserwowanymi u dzieci.
Kobiety ciężarne to grupa szczególnie narażona na niedobór żelaza. W ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest nawet dwukrotnie większe, ponieważ żelazo jest transportowane zarówno do organizmu matki, jak i rozwijającego się w jej ciele dziecka. Niedobór żelaza w trakcie ciąży może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa noworodka czy zwiększone ryzyko infekcji. Dlatego bardzo ważne jest dla kobiet ciężarnych regularne monitorowanie poziomu żelaza i stosowanie suplementacji, jeśli jest to konieczne i zgodnie z zaleceniami lekarza.
Sportowcy, zwłaszcza uprawiający intensywną aktywność fizyczną, równie często mogą borykać się z problemem niedostatku żelaza. Mówimy tutaj przede wszystkim o sportowcach płci żeńskiej, biegaczach długodystansowych oraz tych na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej. Powiększone zapotrzebowanie na żelazo wynika z jego kluczowej roli w transporcie tlenu i regeneracji mięśni po intensywnym wysiłku. Niedobór tego pierwiastka u sportowców będzie prowadził do spadku wydolności, chronicznego zmęczenia oraz anemii, co negatywnie wpływa zarówno na ogólne samopoczucie, jak i na wyniki sportowe. Dlatego bardzo ważne jest, aby dieta była bogata w produkty zawierające żelazo oraz regularnie było monitorowane jego poziom.
Aby uzupełnić niedobór żelaza w organizmie, warto sięgnąć po produkty bogate w tym pierwiastku. Do produktów zwierzęcych zaliczamy mięso (podroby, czerwone mięso, przetwory mięsne zawierające krew), ryby i owoce morza. Po stronie roślinnej mamy rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste oraz warzywa. Przyswajalność żelaza niehemowego z produktów roślinnych można poprawić poprzez ich łączenie z produktami bogatymi w witaminę C.
W przypadku stwierdzenia niedoboru żelaza może okazać się konieczna dietoterapia, czyli indywidualne podejście do żywienia, które polega na dostosowaniu diety do specyficznych potrzeb zdrowotnych pacjenta. Może pomóc nie tylko w uzupełnieniu braków żelaza, ale także poprawić jego przyswajanie poprzez odpowiednie połączenie składników odżywczych. Dzięki temu możliwe jest efektywne zarządzanie niedoborami pokarmowymi i wsparcie zdrowia, minimalizując jednocześnie konieczność stosowania suplementów.
Jeżeli jesteś zainteresowany dowiedzieć się więcej na temat dietoterapii, która może pomóc w walce z niedoborem żelaza, zapraszamy na stronę Made By Diet®, gdzie znajdziesz informacje na temat zdrowej diety, metod uzupełniania niedoborów pokarmowych oraz możliwości konsultacji żywieniowych. Dowiesz się tam, jak skutecznie wspierać organizm poprzez indywidualnie dopasowane plany żywieniowe opracowane przez specjalistów.