Oliwa z oliwek cieszy się renomą jednego z najzdrowszych tłuszczów roślinnych, której nie dorównuje żaden inny produkt czy suplement diety. Jest w stanie zwalczać takie problemy jak nadciśnienie, cukrzyca, a nawet wspiera proces odchudzania. Badania konsekwentnie potwierdzają, że stanowi ona istotny składnik zdrowotnej diety charakterystycznej dla regionu Morza Śródziemnego.
Dr Mary Flynn, specjalistka od żywienia z Brown University i założycielka non-profit organizacji Olive Oil Health Initiative, podkreśla unikalność składników zawartych w oliwie z oliwek. Zwraca uwagę na fenole, które są składnikami własnymi dla tego oleju i posiadają szczególne właściwości prozdrowotne. Substancje te obecne w oliwie z pierwszego tłoczenia wykazują korzystny wpływ na wiele schorzeń, w tym m.in. choroby sercowe i cukrzycę. Dr Flynn podkreśla, że nie ma innego pokarmu ani preparatu farmaceutycznego, który mógłby zaoferować takie same korzyści jak olej z oliwek.
Współczesna metoda produkcji oliwy z oliwek została opracowana w odpowiedzi na tradycyjne techniki stosowane w krajach Morza Śródziemnego takich jak Grecja czy Włochy, gdzie drzewa oliwne są uprawiane od tysięcy lat. Dzisiaj, zamiast rozcierać owoce i podgrzewać je wodą – co prowadzi do utraty części cennych fenoli – stosuje się odwirowywanie oliwek w wirówkach przy temperaturze pokojowej i bez użycia chemicznych rozpuszczalników. Oliwa produkowana tą metodą nosi etykietę „extra vergine” lub „extra virgin”, co stanowi gwarancję jej najwyższej jakości.
Najlepiej przebadane fenole obecne w oliwkach, zwane sekoirydoidami, obejmują ich naturalne pochodne takie jak oleokantal, oleaceina, oleuropeina, ligstrozyd, oleomissional. Jednak to prawdziwie korzystne jest ich synergistyczne działanie. Żaden z nich nie wykazuje tak silnego efektu, jak kompleksowy skład naturalnej oliwy.
W rejonach świata, gdzie dieta oparta na produktach śródziemnomorskich jest normą, notuje się znacznie niższy wskaźnik zachorowań na wiele chorób. Eksperci przypisują to w dużej mierze obecności w diecie oliwy z pierwszego tłoczenia.
Najbardziej spektakularne wyniki przynoszą badania dotyczące wpływu oliwy na choroby serca. W trakcie dziesięcioletnich badań, obejmujących ponad 12 tys. uczestników w Hiszpanii, stwierdzono, że ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych jest o połowę mniejsze u osób spożywających codziennie półtorej łyżeczki oliwy z pierwszego tłoczenia.
Wpływ oliwy na ryzyko zachorowania na raka piersi potwierdza badanie przeprowadzone na 4 tysiącach kobiet w Hiszpanii. Kobiety, które codziennie spożywały oliwę z pierwszego tłoczenia, miały najniższy wskaźnik zachorowań na raka piersi w ciągu pięciu lat trwania badania.
Oliwa z pierwszego tłoczenia wykazuje także zdolność do obniżania poziomu glukozy we krwi, co jest szczególnie ważne dla osób cierpiących na cukrzycę. Niektórzy naukowcy twierdzą, że to fenole chronią komórki trzustki produkujące insulinę przed uszkodzeniami.